Академиялық кітапханалардың Еуразиялық конференциясы - 2022: Баяндамашылар

Мэттью Фойгтс - Гаагадағы Халықаралық кітапханалар қауымдастығы мен институттары федерациясының (IFLA) Авторлық құқық және ашық қолжетімділік саясаты бойынша қызметкері ретінде зерттеу жүргізіп, халықаралық саясат форумдарында кітапханалар мен ақпарат бостандығын қорғайды. Сонымен қатар, ол COVID-19 кезінде авторлық құқықтың кітапханаларға қалай әсер еткені туралы IFLA зерттеуінің жетекші авторы.

Ноттингем университетінде антропология/сандық экономиканы зерттеу бойынша PhD дәрежесіне ие және Мэттің зерттеулері баспана іздеушілердің онлайн құпиялылық тәжірибесіне және әлеуметтік медиа арқылы ақпаратқа қол жеткізулеріне бағытталған. Ол, сондай-ақ, журналистика саласында жұмыс істеп, Қытайдағы фильмдерді тарату және медиа пираттық туралы антропологиялық зерттеулер жүргізді. Мэтт, бұдан бөлек, Лондон университеттік колледжінде сандық антропология бойынша ғылым магистрі және Вартбург колледжінде жазу өнерінің бакалавры дәрежесіне ие.

Авторлық құқық және цифрлық болашақтағы жарияланымдар: заңдарға, қолжетімділікке және тәжірибеге жаһандық көзқарас

Бұл презентация авторлық құқық пен лицензиялауға қатысты соңғы мәселелерді және әлемнің түкпір-түкпірінен алынған мысалдармен цифрлық қолжетімділікке қатысты мүмкіндіктерді көрсетеді. COVID-19 пандемиясы инфрақұрылымдық факторлардан басқа, физикалық тасымалдаушыларға, жеке тұтынушыларға және күндізгі оқытуға ең қолайлы авторлық құқық туралы заңдар мен лицензиялық келісімшарттарды қамтитын, бұрыннан келе жатқан цифрлық қолжетімділік мәселелерін шұғыл түрде алға тартты. Бұл цифрлық несиелеу мен ақпарат алмасу үшін инновациялық шешімдерді зерделеген кезде де өз коллекцияларына қолжетімділікті қамтамасыз ету кезінде кітапханалар алдында мәселелердің туындауына ықпал етті. Біз болашаққа көз жүгірткен сайын, ал Америкада және басқа елдерде сот процестері электрондық кітаптар мен цифрландырылған коллекцияларға баға белгілеуге байланысты соттар арқылы өтіп жатқанда, білімді беру және тарату мүмкіндіктері әлі де ашық қолжетімділік саясатымен және дамып келе жатқан технологияларға икемделіп, цифрлық несиелеуге арналған авторлық құқық туралы заңдармен қамтамасыз етіледі.

Паола Корти - Еуропалық ашық білім беру кітапханашылары желісінің (ENOEL) ашық білім беру қауымдастығының менеджері; ол кітапханашылардың ЮНЕСКО-ның ашық білім беру ресурстары жөніндегі ұсынымдарын жүзеге асыру әрекеттеріне қолдау көрсетеді. Сонымен қатар,Италиядағы Politecnico di Milano-да жоба менеджері және нұсқаулық дизайнері болып жұмыс істейді; ол халықаралық жобаларда, MOOCs жобалау мен әзірлеуде және оқытушылар мен зерттеушілерге арналған біліктілікті арттыру курстарында, негізінен Ашық білім және инновациялық педагогика бойынша жұмыс істейді.

Ол Creative Commons сертификаты бойынша курстардың фасилитаторы және ЮНЕСКО-ның ашық білім беру ресурстары жөніндегі ұсынымдарын жүзеге асыруға шын жүрегімен мүдделі. Паола 1998 жылдан бері қашықтан оқытуда жұмыс істейді және Ашық білім берудің (AБ) ынталы жақтаушысы. Паоланың жұмысы әлеуметтік әділеттілік пен Ашық білім беруді байланыстыруға тырысады. Ол білімге неғұрлым ашық қолжетімділікке қол жеткізу үшін тәрбиешілер мен кітапханашылар арасындағы алшақтықты жоюға көмектеседі.

Стартқа, дайындал, алға! ENOEL кітапханашылары ашық білім беру қиылысында

Бұл презентацияда ЮНЕСКО-ның «Ашық білім беру ресурстарын құру, қол жеткізу, қайта пайдалану, бейімдеу және қайта бөлу бойынша мүдделі тараптардың әлеуетін арттыру» бірінші саласына қатысты ашық білім беру ресурстары жөніндегі ұсынысын қарастырады. Ашық білім беру кітапханашыларының еуропалық желісі жасаушылар мен пайдаланушылар ретінде ашық білім беру ресурстары арқылы өзара әрекеттеседі. Сонымен қатар, олар әріптестерімен тәжірибесімен бөліседі және басқа да көптеген қызмет түрлерімен кәсіби түрде айналысады. Бұл презентацияда желі мүшелері бірлесіп құрған ресурстар, сондай-ақ олардың әлеуетін арттыру стратегиялары және жоғары білім беру саласындағы кітапханалардың дағдылары мен әлеуетін дамыту кезінде кездесетін проблемалар ұсынылатын болады. «Бірге» деген сөз негізгі болғанымен, идеялармен, мәселелермен, тәжірибелермен және дағдылармен бөлісу, нені және қалай жасау керектігі туралы келіссөздер жүргізу және ортақ мақсаттар мен міндеттерді шешу үшін күштерді біріктіру – осының бәрі әрқашан оңай емес: ынтымақтастық өз қиындықтарымен бірге келеді. Бұл қиындықтарды тек ынтымақтастық арқылы еңсеруге болады және ENOEL осыны көрсетеді.

Доктор Раймонд Узвишин – Техас штаты университетінің кітапханалар қоры мен цифрлық қызметтердің директоры. Бұған дейін, ол Американдық қоғамдық университеттер жүйесіне арналған онлайн кітапханалар директоры, Батыс Флорида университеті кітапханаларының цифрлық және оқу технологияларының жетекшісі және АҚШ-та Майами университетінің веб-қызметтерінің кітапханашысы болып қызмет еткен.

Рэй Нью-Йорк университеті, БАҚ зерттеулері бойынша PhD дәрежесіне, IT жобаны басқару бойынша MBA дәрежесіне, Американдық қоғамдық университеті мен Канададағы Батыс Онтарио университетінің MLIS дәрежесіне ие. Ол ақпараттық визуализациядағы SIG және Американдық ақпараттық ғылым және технологиялар қоғамына төрағалық етті, Билл және Мелинда Гейтс қорының білім беру технологиясына ғаламдық қолжетімділік марапаттарына баға беруші, IMLS (Музей және кітапхана қызметтері институты) және ашық репозиторийлер үшін шолушы болды. Қазіргі уақытта, ол Халықаралық кітапхана қауымдастығы федерациясының IT тұрақты комитетінде (2021-2025 ж.) және IFLA-ның Кітапхана технологиясындағы трендтер мен мәселелердің ақпараттық технологиялар бөлімінің редакторы қызметін атқарады. Рэйдің жасанды интеллект, зерттеу деректер репозиторийлері, цифрлық ғылыми экожүйелер, онлайн білім беру, деректерді визуализациялау, мультимедиялық сандыққа қызығушылығы бар.

Ашық қолжетімді деректер репозиторийлері: деректерден зерттеу экожүйелері мен жасанды интеллектіге дейін

Зерттеу деректерінің репозиторийлері жаһандық зерттеулер үшін зерттеу деректерін бөлісуге және мұрағаттауға мүмкіндік береді. Кітапханалар бұл деректермен алмасуды ғылыми зерттеулердің жаһандық экожүйелерін іздеу, алу және кеңейту үшін заманауи метадеректер мен интероперабельділікке ашады. Зерттеу деректерінің репозиторийлері жаһандық зерттеулерді жеделдету, халықаралық ынтымақтастықты және бұрын мүмкін емес деп саналған деңгейлердегі инновацияларды ілгерілету үшін пайдаланылады. Олар деректерді онлайн-жарияланымдардан мультимедиялық цифрлық коммуникация мен жинақтау құралдарына дейінгі контентпен байланыстырады. Мақалада деректер мен контентке бағытталған экожүйе прагматикалық түрде қарастырылады, содан кейін экожүйе мүмкіндіктерінің келесі деңгейі талқыланады. Бұл зерттеушілерге терең оқыту (нейрондық желі) мүмкіндіктеріне көшуге мүмкіндік беретін үлкен деректер мен жасанды интеллект инфрақұрылымдары туралы сөз болып отыр. Бұл жаңа салалар ашық онлайн деректер репозиторийлерін, электрондық кітапхана экожүйелерін және онлайн деректер жиындарын пайдаланудың үлкен перспективаларын көрсетеді. Соңғы жасанды интеллект зерттеулері сонымен қатар бірнеше қолжетімді онлайн деректер репозиторийлерінің ашық бастапқы электрондық кітапханалардың және экожүйе компоненттерінің пайдалылығын көрсетеді. Деректерге бағытталған онлайн зерттеу экожүйесі жаһандық деңгейде ашық ғылымды, зерттеулерді және жаңалықтарды жеделдетеді. Бұл ашық бастапқы экожүйені және бағдарламалық қамтамасыз ету инфрақұрылымын бүкіл әлем бойынша ғылыми зерттеу институттары мен университеттер оңай қайталай алады.

Кэрол Смит – доктор Р. Дэвид Линкстің "жаңа кітапхана ісі" моделінің адал жақтаушысы және тәжірибесін таратушы. Бұл жаңа тәртіптік құрылым кітапханалардың миссиясын "өз қоғамдастықтарында білімді қалыптастыруға ықпал ету арқылы қоғамды жақсарту" деп қайта қарастырады және ол кітапхана көшбасшылығының барлық аспектілеріне сәйкес келетін инновациялық және шабыттандыратын бөлігі болып табылады. Кітапханада жұмыс істеу Кэрол үшін мансабының ортасында, мұнай өнеркәсібі мен ақпараттық қызметтер саласындағы бірнеше табысты және әртүрлі басшылық лауазымдардан кейін өзгерді.
Колорадо тау-кен мектебінде университет кітапханашысы лауазымына дейін Кэрол Аламос, Колорадо штатындағы Адамс мемлекеттік университетінде кітапхана директоры болып жұмыс істеді (2013-2016). Орталық Миссури университетінде (2006-2013) ол кітапханаға қызмет көрсету бойынша доцент қызметін атқарды, бизнес-кітапханашы (2006-2010) және технологиялық бастамалар кітапханашысы (2010-2013) қызметін атқарды.

Ғылыми коммуникация туралы ойлар және оның бағыттары: кітапхана көшбасшылығының болашағы 

Ғылыми коммуникация – бұл жаңа пән емес, бірақ оның кітапханашылар үшін белгілі бір мамандық ретінде қалыптасуы соңғы онжылдықта ғана күрт өсті. Бұл стратегиялық бағыт саласы ретінде, сол сияқты академиялық кітапхана басшыларына жаңа мүмкіндіктер мен жаңа мәселелері ретінде ғылыми коммуникацияның тез және жуық арада кеңеюі. Бұл мақаланың мақсаты – академиялық ғылыми кітапхана директоры ретінде ғылыми коммуникациялардың өткен, ағымдағы және болашақ ахуалына кеңінен шолу жасау.

Кристофер Дж.Дж. Тири 1995 жылдан бастап Колорадо тау-кен мектебінің Артур Лейкс кітапханасында карта және ГАЖ кітапханашысы болып жұмыс істейді. Ол бұрын Нью-Йорк қоғамдық кітапханасының картография бөлімінде жұмыс істеген. Ол Мичиган университетінде тарих бакалавры және магистрі дәрежесіне ие болды. Ол көптеген семинарлар, соның ішінде Біріккен Араб Әмірліктерінде картографиялық кітапхана істері, географиялық ақпараттық жүйелер (ГАЖ), картографиялық ресурстар және карталарды каталогтау мәселелері бойынша семинарлар өткізді.  Ол Конгресс кітапханасының география және картография бөлімінде жазғы тағылымдамадан өтті. Ол екі рет Батыс картографиялық кітапханалар қауымдастығының (WAML) президенті болды, 2 рет WAML жиналысын өткізді және оны тағы бір рет басқарды. Ол АҚШ-тың Америкалық кітапханалар қауымдастығының (ALA) картографиялық ресурстарға арналған нұсқаулықтарының 3-ші басылымының редакторы және "Қағаз карталар жиынтығына ГАЖ-индекстер ақпараттық орталығын" құрушы болып табылады. Ол Колорадо штатындағы Джефферсон округіндегі ұлтаралық келісімдердің тарихы туралы кең зерттеулер жүргізді.

Сынақтар, қателіктер, трансформация, сәттілік: Колорадо тау-кен университетінде оқу курстарын енгізу

2018 жылдың көктемінде АҚШ-тың Колорадо штаты, Голден қаласындағы Колорадо тау-кен мектебінің Артур Лейкс кітапханасы, Leganto платформасын алды, ол оның әзірлеушілерінің, Ex Libris компаниясының айтуынша, «мағыналы оқуды ынталандыруға және студенттердің онлайн, кампус және гибридті оқу жетістіктерін арттыруға [көмектесетін] курстың ресурстар тізімдерін жасау шешімі» болып табылады (Ex Libris 2020). Сатып алудың мақсаты – Электрондық кітапхана ресурстарымен курстарға арналған кітапхананың физикалық резервтерін біріктіру және бұл ресурстарды кампустың оқытуды басқару жүйесі (LMS), Canvas арқылы қолжетімді ету болды.  2022 жылдың күзіне қарай CourseReadings сервисі (бұрын Legato деп аталған) табысты болып саналады, ол Mines-те оқыту және білім беру процесіне терең бой жайған. Алайда, екі жыл бұрын бұл бағдарламаның сәттілігі үлкен мәселе болды. Бұл мақалада біз Колорадо тау-кен мектебінің кампусында Course Readings бағдарламасының қайта құрылуымен және қайта енгізілуімен қатар, сервистің енгізілуін, бастапқы танылуының жоқтығын, түпкілікті табысына әсер еткен сыртқы факторларды талқылаймыз.

Кэмерон Кук – UW-Madison бас кітапхана жүйесіндегі деректер және цифрлық технологиялар бойынша стипендия менеджері. Оның қызығушылықтары тұтас зерттеу инфрақұрылымдарын құру, көшбасшылық, күшті ұйымдарды құру, цифрлық стипендия, деректер мен жаңа зерттеулердегі теңдік, деректерді бөлісу және ашық зерттеулерді қамтиды. Ол өз жұмысында адамдарға бағытталған тәсілді қолдануға тырысады және мүмкіндіктерді кеңейтуге және кампус қауымдастықтарының қорғаушысы, мүдделі тараптар арасындағы аудармашы, жүйені жақсартушы және мүмкіндіктерді армандаушы болуға тырысады.  

Дженнифер Патиньо – UW-Madison Бас кітапхана жүйесіндегі деректер және цифрлық стипендиялар бойынша кітапханашы. Ол Зерттеу деректері және мәтіндер мен деректерді іздеуге және деректерді визуализациялауға арналған кітапхана құралдарына оқыту қызметінің, MINDS@UW институционалдық ашық қолжетімділік репозиторийін қолдау саласында жұмыс істейді. оның қызығушылық аясына ашық қолжетімділік, цифрлық гуманитарлық ғылымдар, деректер тепе-теңдігі және практикалық қоғамдастықтар құру кіреді.

Висконсин-Мэдисон Университетінде Зерттеу деректерін қолдау

Бұл қысқа баяндамада АҚШ-тағы зерттеу деректерімен алмасу және талаптарды сақтау ережелері, сондай-ақ Висконсин-Мэдисон университетінің кітапханалары оған жергілікті деректерді қолдау қызметтері арқылы ден қоятын тәсілдер көрсетіледі. UW-Madison кітапханасының зерттеу деректері қызметі және берілген деректер репозиторийлері, сондай-ақ осы қызметтерді дамыту мен ағымдағы қолдаудан алынған сабақтар туралы айтылады.

Яшар Тонта Түркияның Анкара қаласындағы Хаджеттепе Университетінің Ақпараттық менеджмент факультетінде жұмыс істейді. Оның ғылыми қызығушылық саласына ақпараттық іздеу, Ақпараттық жүйелерді жобалау, электрондық кітапханалар, ғылыми коммуникация, библиометрия, мәдени мұра, ашық ғылым және ашық қолжетімділік кіреді. Ол кафедраны басқарды және TÜBITAK ULAKBIM негізін қалаушы директоры болды.  Берлиндегі Гумбольдт университетінің шақырылған профессоры болды.  ЕО және TÜBITAK қолдайтын жобаларға қатысты.  Хаджеттепе Университетінің ғылыми сыйлығын алды (2010).  Бірнеше ұйымдардың, соның ішінде ASIST мүшесі. Профессор Тонта Берклидегі Калифорния университетінде (Ph.D.), Уэльс Университетінде (M.Lib.) және Хаджеттепе Университетінде (M.A.) жоғары білім алды.

Ашық қолжетімділік: үлкен міндеттерді шешудің негізгі қозғаушы күші

Ашық ғылым бүгінде кездесетін үлкен мәселелерді шешуде маңызды рөл атқарады. Ғылыми өнімдерге ашық қолжетімділік ковид 19 пандемиясы кезінде ҒЗТКЖ процесін айтарлықтай жеделдетті, біз әлем тарихындағы денсаулыққа төнетін кез келген қауіпке қарсы вакцинаның ең жылдам әзірленгеніне куә болдық.  Биылғы жылы Халықаралық ашық қолжетімділік апталығының басты тақырыбы – «Климаттық әділеттілікке ашықтық» - жақындап келе жатқан климаттық дағдарыстың салдарын кеш болмай тұрып алдын алу үшін климаттың өзгеруін зерттеушілер қоғамдастығындағы ынтымақтастық пен өзара іс-қимылды ынталандыруға бағытталған. Бұл презентацияда мен ашық қолжетімділік саласындағы соңғы оқиғаларды қорытындылаймын және қазіргі уақытта кітапхана және ақпараттық ғылымдар (КАҒ) қоғамдастығы алдында тұрған өзекті мәселелерді атап өтемін.  Атап айтқанда, мен трансформациялық келісімдер мәселесін қарастырамын және бүкіл әлем бойынша ғылыми ақпаратқа қол жеткізуге қатысты теңдіктегі алшақтық сияқты, кейбір ашық мәселелерді атап өтемін.

Стивен Б. Алайон – Филиппиннің Илоило қаласында орналасқан Батыс Висайя мемлекеттік университетінің ақпараттық-коммуникациялық технологиялар колледжінің қауымдастырылған профессоры. Ол Оңтүстік-Шығыс Азия балық шаруашылығын дамыту орталығының (SEAFDEC/AQD) аквамәдениет департаментінің 2 кітапханалық қызметтер және банктік қызмет көрсету бөлімінің ақпарат жөніндегі бұрынғы маманы (жетекшісі) болды. Ол сондай-ақ Сан-Агустин университетінде және Орталық Филиппин университетінде сырттай оқытушы болып жұмыс істеді. Ол Висайядағы Филиппин университетінде компьютерлік ғылымдар бакалавры және білім беру магистрі (математика) дәрежесін алды. Ол Орталық Филиппин университетінде кітапхана және ақпараттық ғылымдар магистрі дәрежесін алды. Стивен – Филиппиндегі тіркелген кәсіби мұғалім және кітапханашы. 2015-2016 жылдары ол Филиппин кітапханашылар қауымдастығының (PLAI) атқарушы вице-президенті - Ұлттық Қамқоршылық кеңесі, сондай-ақ Plai-Western Visayas өңірлік кітапханашылар кеңесінің президенті (2013-2014) және вице-президенті (2015-2016) қызметін атқарды. Ол – Халықаралық әлеуметтік ғылымдар саласындағы ақпараттық қызметтер мен технологиялар қауымдастығының (IASSIST) мүшесі және 2019 жылы Америкалық химия қоғамының (ACS) кітапханашыларға арналған іссапар грантының иегері (Азия-Тынық мұхиты). Ол – 2020 жылғы кітапханашыларға арналған ҚХР «Жылдың үздік кәсіпқойы» сыйлығының лауреаты. Стивен – Филиппиндегі кітапханалық-ақпараттық ғылымдар саласының көрнекті қайраткері, БҰҰ ОРБ-ның мемлекет қаржыландыратын зерттеулер, атап айтқанда балық аулау және аквамәдениет туралы ақпаратқа ашық қолжетімділікті қолдау жөніндегі маманы. Оның қызметі SEAFDEC басылымдарын баспа түрінде тарату, сондай-ақ институционалдық репозиторий және электрондық кітапхана блоктары арқылы зерттеулер мен ғылыми жұмыстарды ынталандыру арқылы балық шаруашылығы саласындағы білімді нығайтуға бағытталған. Қазіргі уақытта ол және оның командасы университеттер мен басқа мекемелерге өздерінің институционалдық репозиторийлерін құруға көмектесуде. 

Ашық ғылымдағы ақпараттық кәсіпқойлар мен кітапханашылардың рөлі мен болашағы

Кэтлин Ширер – ашық қолжетімді репозиторийлер конфедерациясының атқарушы директоры (Open Access Repositories Конфедерациясы, COAR). Ол сондай-ақ Канада ғылыми кітапханалар қауымдастығының (Canadian Association of Research Libraries, CARL) ғылыми қызметкері және ашық қолжетімділік, репозиторийлер және зерттеу деректерін басқару саласындағы стратегиялық кеңесші болып табылады.

Жергілікті жерде әрекет етіңіз, жаһандық ойлаңыз: ашық ғылымды масштабтау және репозиторийлердің рөлі 

COAR (Confederation of Open Access Repositories) – бұл әлеуетті арттыру, саясат пен тәжірибені үйлестіру, сондай-ақ репозиторийлер қоғамдастығы үшін жаһандық дауыс ретінде жекелеген репозиторийлер мен репозиторий желілерін біріктіретін халықаралық қауымдастық. Ашық түрде зерттеу барлық зерттеушілердің мәтіндер мен деректерді талдау және басқа да жаңа зерттеу әдістері үшін толық зерттеу корпусына бұрын-соңды болмаған қолжетімділікке ие болатынына жаңа зерттеу парадигмасының бастамасы; қоғамдастық басқаратын инфрақұрылымға негізделген сенімді, шынайы және ашық жүйе болуға бағытталған. Бұл пайымдауды іске асырудың қажетті шарты репозиторийлердің өзара әрекеттесетін, тұрақты және функционалды желісі болып табылады. Репозиторийлер ашық зерттеулерде әділдікті қамтамасыз ету үшін өте маңызды, өйткені мақалаларға (немесе басқа объектілерге) қол жеткізу немесе оларды репозиторийде сақтау ақы төлеуді қажет етпейді; оларға сенуге болады, өйткені оларды университеттер мен ғылыми орталықтар басқарады; және репозиторийлер желісінің жоғары таратылған табиғаты оны өте тұрақты етеді, кез келген бас тарту нүктесінен қорғайды және коммерциялық сатып алудан сақтайды.

Лизунова Ирина 1968 жылы туған. Ол тарих ғылымының докторы, доцент, кітап, кітап тарихы, баспа және БАҚ саласындағы маман, 300-ден астам ғылыми жұмыстардың, оның ішінде 7 монографияның авторы және бірлескен авторы. Соңғы бес жылда ол 50 ғылыми еңбегін, оның ішінде бір монографиясын жариялады. И.В. Лизунова - Ресей Ғылым академиясының Сібір бөлімінің мемлекеттік қоғамдық ғылыми-техникалық кітапханасының жоғары кітапханалық курстарының оқытушысы, Ресей Ғылым академиясының Сібір бөлімінің мемлекеттік қоғамдық ғылыми-техникалық кітапханасының аспирантурасында жоғары білікті мамандарды даярлайды. Оның басшылығымен алты кандидаттық диссертация қорғалды. И. В.Лизунова «Библиосфера» және «РҒА СБ мемлекеттік қоғамдық ғылыми-техникалық кітапханасының еңбектері» журналдарының редакциялық алқасының төрағасы, «Сібірдегі гуманитарлық ғылымдар» журналының редакциялық алқасының мүшесі (2014 жылдан бастап), «Кітап. Мәтін. Кітап басылымы» (2018 жылдан бастап), «РҒА СБ мемлекеттік қоғамдық ғылыми-техникалық кітапханасының еңбектері» журналының редакциялық алқасының мүшесі (2019 жылдан бастап), РҒА СБ мемлекеттік қоғамдық ғылыми-техникалық кітапханасының ғылыми кеңесінің төрағасы, гуманитарлық ғылымдар жөніндегі РҒА СБ біріккен ғылыми кеңесінің мүшесі, РҒА СБ гуманитарлық ғылымдар жөніндегі Федералдық мемлекеттік бюджеттік білім беру мекемесі жанындағы диссертациялық кеңестің мүшесі. «Қазан мемлекеттік мәдениет институты» РҒА Президиумының Құрмет грамотасымен (2016), Ресей Ғылым академиясының Құрмет грамотасымен (2017) марапатталған. 2018 жылы Новосибирск облысы губернаторының Алғыс хатымен марапатталды. 2016 жылдан бастап РҒА сарапшысы. 2018 жылы Новосибирск облысы губернаторының алғысына ие болды. Ол 2016 жылдан бері РҒА сарапшысы болып табылады.

Ресей ғылым академиясының Сібір бөлімінің мемлекеттік қоғамдық ғылыми-техникалық кітапханасындағы ғылыми-зерттеу қызметі: тәжірибе және қазіргі даму бағыттары

Мақала Ресей Ғылым академиясының Сібір филиалының мемлекеттік ғылыми-техникалық кітапханасының қызметіне арналған, алдымен 1918 жылы Мәскеуде құрылған мемлекеттік ғылыми кітапхана (GNB), содан кейін КСРО Ғылым академиясының Сібір филиалының мемлекеттік қоғамдық ғылыми-техникалық кітапханасы (GPNTB so) болып қайта құрылды. 1961-1966 жылдары кітапхана Новосибриск қаласына көшірілді. КСРО Ғылым академиясының МТНТБ негізгі міндеті-ғылыми зерттеулерді ақпараттық қамтамасыз ету. 

Қазіргі уақытта кітапхана жұмыс нысандары мен әдістерін жетілдіреді, өз ресурстарын қалыптастырады, кітапхана-ақпараттық процестерді автоматтандырумен және ақпараттандырумен белсенді айналысады; Кітапханатану, библиография, кітаптану және Қолданбалы информатика саласындағы ғылыми-зерттеу жобаларын әзірлейді. 

105 жыл ішінде мемлекеттік қоғамдық ғылыми кітапхана Сібірдің бірегей ғылыми және мәдени құбылысына айналды, ол әмбебап көпшілік кітапхананың, ғылыми-техникалық ақпарат орталығының ерекшеліктерін біріктіріп, ғылымды, кітапханатану, библиографтану, кітаптану және Қолданбалы информатика саласындағы зерттеулерді ақпараттық қолдау мен ілгерілетуге бағытталған.

Селия Эммелхайнц – Американың Ұлттық мұражайында, Смитсон институтында Ұлттық антропологиялық архивінің менеджері, бұрын Берклидегі Калифорния университетінде және Назарбаев университетінде академиялық кітапханашы болып жұмыс істеген. Ол антропология магистрі және кітапхана ісі бойынша MLIS дәрежесіне ие. Оның зерттеулері кітапхана және архив қызметі туралы шешім қабылдауға, сапалы деректерді басқаруға және мұрағаттауға, кітапхана және ақпараттық ғылымдардағы этнографиялық әдістерге, әлеуметтік ғылымдар саласындағы зерттеу материалдарына қолжетімділікті жақсартуға бағытталған.

Ашық қолжетімділік шекаралары 

Бұл жұмыста кітапханашылар мен архивистердің жұмысындағы ашықтық шектері және неге біз барлық ғылыми, мәдени және әдеби материалдарды жұртшылыққа онлайн режимінде бере алмаймыз деген мәселелер талқыланады. Алдымен мен модель ретінде "ашық қолжетімділіктің" шектеулерін, содан кейін ілгерілеудің кейбір жолдарын талқылаймын. 

Доктор Рейса Аленсуэла – бас кітапханашы, Чехия Ғылым академиясының Шығыстану институты және Орталық Филиппин университетінің толық профессоры, кітапхана және ақпараттық ғылымдар бойынша магистратурадан сабақ береді.  Рейса Корея үкіметінің стипендиялық бағдарламасы бойынша Кюнгпук ұлттық университетінің докторантурадан кейінгі стипендиаты (кітапхана және ақпараттық ғылымдар бойынша докторлық диссертация) болды. Ол Илоило Университетінде философия ғылымы докторы және Филиппин-Дилиман университетінде кітапхана және ақпараттық ғылымдар магистрі дәрежесін алды. Шығыстану институтына келгенге дейін ол Оңтүстік Тынық мұхиты университетінде (Вануату) аға кітапханашы, Назарбаев Университетінде (Қазақстан) сарапшы-менеджер, Маниладағы АҚШ Елшілігінің Томас Джефферсон ақпараттық орталығының директоры және Илоило Университетінің (Филиппин) оқу ресурстары орталығының директоры болып жұмыс істеді. Қазіргі уақытта ол ALA International Relations Roundtable's International Leads журналының бірлескен редакторы және Journal of Information Science Theory and Practice журналының консультациялық редакторы болып табылады. Оның зерттеулері адвокатураға, ақпараттық сауаттылыққа, академиялық адалдыққа, БҰҰ 2030 күн тәртібіне және кітапханалық-ақпараттық зерттеулерге бағытталған. Ол IGI Global, Emerald, Elsevier, Journal of Information science Theory and Practice және басқа да ашық қолжетімді ғылыми басылымдар шығаратын түрлі конференциялардың, кітаптар мен журналдардың авторы және шолушысы.

Білім енді сөрелерде сақталмайды: Чехия ғылым академиясының Шығыс институтының «ашықтығы»

Ғалымдар мен зерттеушілер ғылыми қызмет дәстүріне сәйкес өз зерттеулерін негізгі себеппен - ғылыми күш-жігерінің нәтижелерімен бөлісу арқылы тегін жариялайды. Бұл презентация Чехия ғылым академиясының Шығыс институтының ашық қолжетімділік саласындағы ағымдағы бастамаларын жинақтайды. Ол виртуалды кеңістікте еркін қолжетімді соңғы жобаларды сипаттайды, бұл институттың ашық қолжетімділікке деген міндеттемесін көрсетеді. Кітапханалардың өсіп келе жатқан рөлі өз мекемелерінің ғылыми зерттеулерін қолдау болғандықтан, бұл презентация кітапхана мен кітапханашылар осы құрылымға қалай және қай жерде сәйкес келеді деген сұраққа жауап беруге көмектеседі.

Доктор Раймонд Узвишин – Техас штаты университетінің кітапханалар қоры мен цифрлық қызметтердің директоры. Бұған дейін, ол Американдық қоғамдық университеттер жүйесіне арналған онлайн кітапханалар директоры, Батыс Флорида университеті кітапханаларының цифрлық және оқу технологияларының жетекшісі және АҚШ-та Майами университетінің веб-қызметтерінің кітапханашысы болып қызмет еткен.

Рэй Нью-Йорк университеті, БАҚ зерттеулері бойынша PhD дәрежесіне, IT жобаны басқару бойынша MBA дәрежесіне, Американдық қоғамдық университеті мен Канададағы Батыс Онтарио университетінің MLIS дәрежесіне ие. Ол ақпараттық визуализациядағы SIG және Американдық ақпараттық ғылым және технологиялар қоғамына төрағалық етті, Билл және Мелинда Гейтс қорының білім беру технологиясына ғаламдық қолжетімділік марапаттарына баға беруші, IMLS (Музей және кітапхана қызметтері институты) және ашық репозиторийлер үшін шолушы болды. Қазіргі уақытта, ол Халықаралық кітапхана қауымдастығы федерациясының IT тұрақты комитетінде (2021-2025 ж.) және IFLA-ның Кітапхана технологиясындағы трендтер мен мәселелердің ақпараттық технологиялар бөлімінің редакторы қызметін атқарады. Рэйдің жасанды интеллект, зерттеу деректер репозиторийлері, цифрлық ғылыми экожүйелер, онлайн білім беру, деректерді визуализациялау, мультимедиялық сандыққа қызығушылығы бар.

Ашық қолжетімділік, ашық бағдарламалық қамтамасыз ету және сандық ғылыми экожүйелер: кітапханалардың жаңа мүмкіндіктері

Дүниежүзіндегі жетекші университеттік ғылыми кітапханалар мен институттар ашық цифрлық экожүйелер арқылы академиялық зерттеулерді желіде орналастыра бастады. Бұл ашық бастапқы және ашық қолжетімді инфрақұрылымдар кез келген университет пен колледж үшін қолжетімді болды.  Олар ынтымақтастыққа жол ашып, одан әрі ілгерілеуді жеделдету арқылы зерттеулерге қол жеткізуді жеңілдетеді. Бұл мақалада зерттеушілер мен университет оқытушыларына оларды жаһандық желілік зерттеулердің заманауи мүмкіндіктеріне жылдам қосуға мүмкіндік бергісі келетін бүкіл әлем бойынша мекемелер үшін осы жаңа мүмкіндіктерді жасау қарастырылады.

Эмили В. Блевинс, MSLIS, AHIP, - Джонсон-Ситидегі Шығыс Теннеси мемлекеттік университетінің аға клиникалық кітапханашысы, Теннесси, Америка Құрама Штаттары. Он жылдан астам уақыт Медициналық және қоғамдық кітапханаларда жұмыс істеді. Оның ғылыми қызығушылықтары оқытудың жаңа әдістері мен бағдарламалық қамтамасыз етуді, кітапханалардың оқу бағдарламаларын әзірлеуге қатысуын, ақпаратты ұйымдастыруды және жүйелі іздеуді қамтиды. Ол денсаулық сақтау саласындағы көптеген әртүрлі пәндермен жұмыс істеді және кітапханашылардың моральдық жағдайы, ақпараттық-түсіндіру жұмыстары және виртуалды шындықты енгізу сияқты, кітапханалық тақырыптардан бастап клиникалық маңызды тақырыптарға дейін, оның ішінде АИТВ-ны емдеу, HPV вакцинациясының деңгейі және физиотерапиялық араласулар. Оның жеке құмарлықтарына бау-бақша, йога және жануарлармен жұмыс кіреді. 

Накия Дж. Вудворд, MSIS, Джонсон-Ситидегі Шығыс Теннесси мемлекеттік университетінің әкімшілік мәселелер және қорлар жөніндегі директорының көмекшісі, Теннесси, Америка Құрама Штаттары.  Ол жиырма жыл бойы академиялық және медициналық кітапханаларда жұмыс істейді. Оның қазіргі ғылыми қызығушылықтары кітапханалардың қауымдастықтармен серіктестікке қатысуын, кітапханалардың технология және ақпараттық қолдау арқылы оқу бағдарламасына қатысуын, ұйымдастырушылық мәдениет пен кітапханаларды басқаруды және медицина ғылымдары факультетінің оқытушылары мен студенттерінің зерттеу тәжірибесін қамтиды. Ол 2015 жылғы Library Journal «Mover and Shaker» сыйлығының лауреаты, медициналық кітапханалар қауымдастығының Оңтүстік филиалының 2016 жылғы академиялық кітапханашысы және Теннесси Университетінің ақпараттық ғылымдар мектебінің 2016 жылғы «Түлектер арасындағы инноватор» сыйлығының лауреаты болды.  Оның жеке құмарлықтары: йога, жүзу және талшықтар мен тоқыма бұйымдары.

Виртуалды шындық және ашық қолжетімділік: қысқаша шолу

Бұл презентация академиялық кітапханаларда қолданылатын виртуалды шындық (VR) бағдарламалары мен жабдықтарына кіріспе болып табылады. VR жабдықтары барған сайын қолжетімді болғандықтан, кітапханалар оқырмандарына жақсы қызмет көрсету үшін оны пайдаланудың әртүрлі жолдарын табады. Қазіргі уақытта VR жабдықтарын академиялық пайдалануға арналған бағдарламалар көп болмаса да, бұл презентация қазіргі уақытта қолжетімді кейбір материалдарды талқылайды. Кітапханаларда VR материалдарын қалай қолдануға болатындығы туралы мысалдарға мыналар жатады: оқуды толықтыру, ұжымды біріктіру іс-шараларын өткізу және стрессті жеңілдету. VR технологиясы тез дамып келе жатқандықтан, болашақта біз бағдарламаларды, әсіресе академиялық ортада қолданудың иммерсивті тәсілдерін көре аламыз. 

Александр  Ефимов Қазақ КСР Рудный қаласында туған, Екатеринбург қаласының педагогикалық университетінде оқыған. Қазіргі уақытта А. А. Ефимов Екатеринбургте орналасқан Орал федералды университетінің ақпараттық-талдамалық қамтамасыз ету бөлімі бастығының орынбасары және "халықаралық демографиялық зерттеулер орталығы"зертханасының зерттеуші зертханашысы болып табылады. Оның он жылдан астам DSpace тәжірибесі бар.

Ресей Федерациясының ашық репозиторийлері: әлемдегі ең жақсы 25 репозиторийге жол

Мақалада тақырыптың негізгі анықтамалары келтірілген, Орал федералды университетінің институционалдық репозиторийінің тарихы мен қазіргі жағдайы туралы ақпарат берілген, кейбір жүйелік мәселелерге түсініктеме берілген, статистикалық мәліметтер талданған. Орындалған жұмыс пен репозиторийдің әлемдегі орны арасындағы байланысты көрсетуге әрекет жасалды.

2017 жылы Паоло Колет Назарбаев Университетінің Медицина мектебінде Ассистент профессор болып жұмыс істей бастады. Ол АҚШ-та (АҚШ) тіркелген медбике және Филиппинде тіркелген медбике/акушер. Оның Филиппинде және Сауд Арабиясында медбике  мен акушерлікті оқыту мен практикадағы тәжірибесі мол, клиник, оқытушы, клиникалық нұсқаушы, толық емес мектеп медбикесі және медбикелік лицензиялау емтихандарының рецензенті. Жергілікті деңгейде Коле мырза Ла Юнион перзентханасы мен балалар ауруханасында және Илокос оқу және өңірлік медициналық орталығында оқыды. Ол Филиппинде бакалавр, магистр және ғылым докторы дәрежесін алды.

Сонымен қатар, ол Австралияның Джоанна Бриггс институтында дәлелді медицинаны енгізу бойынша клиникалық тағылымдамадан өтті және денсаулық сақтау саласындағы Австралия сапа қоғамының қауымдастырылған мүшесі атағына ие болды. Оның зерттеу бағдарламасын HOPE (Holistic nursing, Obstetrics and Gynecology, Patient Safety, and Education - тұтас күтім, Акушерлік және Гинекология, пациенттердің қауіпсіздігі және білім) аббревиатурасы ретінде қорытындылауға болады. Сонымен қатар, ол өз командасымен бірге қазіргі уақытта COVID19 және Қазақстандағы мейіргерлік білім беру саласындағы қаржыландырылатын зерттеу жобаларымен жұмыс істеуде.

Google-ге кіріңіз! Ақпараттық сауаттылық пен дәлелді тәжірибені түсіну

Ақпаратты іздеу туралы сөз болғанда, көптеген адамдар Google-ге жүгінеді. Өйткені, Google-әлемдегі ең танымал іздеу жүйесі және ол көптеген деректерді сақтайды. Бұл тұрғыда ақпараттық сауаттылық өте маңызды. Ақпараттық дәуірдегі сауаттылық ақпаратқа қол жетімділікті және оны бағалай білуді білдіреді. Ол сыни тұрғыдан ойлау дағдыларын және дереккөздердің немесе дерекқорлардың сенімділігін бағалау қабілетін қамтиды. Алайда, іс мұнымен шектелмейді, өйткені дәлелді тәжірибе ақпараттық сауаттылықтағы тағы бір негізгі ұғым болып табылады. Бұл термин қолда бар деректер негізінде таңдауды негіздеу процесін білдіреді. Денсаулық сақтау саласы үшін бұл өте маңызды, өйткені бұл денсаулық сақтау тұтынушыларына және белгілі бір дәрежеде халықтың денсаулығына әсер етеді. Бұл алшақтықты жою дегеніміз – ақпарат ғалымдары мен денсаулық сақтау саласының тәжірибе таратушылары арасындағы ынтымақтастық.

Сьюзан Хейг - Канадалық ғылыми кітапханалар қауымдастығының  (CARL атқарушы директоры), ол Канаданың ең ірі  31 ғылыми кітапханаларын біріктіреді. Ол ашық ғылымды ілгерілету, зерттеу деректерін басқару және басқа да стратегиялық мүмкіндіктерді құру бойынша бірқатар ұлттық бастамаларды қадағалайды және зерттеу кітапханаларының мүдделерін қорғайды. Сюзан Виктория университетінде ағылшын тілі бойынша өнер бакалавры және Батыс университетінде кітапхана және ақпараттық ғылымдар магистрі дәрежесін алды. CARL-ға дейін ол Канаданың цифрлық деректі мұрасын сақтауға және оған қол жеткізуге баса назар аудара отырып, Канаданың кітапханасы мен архивінде басшылық қызметтер атқарды.

Ашық деректер, ашық репозиторийлер, ашық білім: канадалық мәнмәтін

Стивен Б. Алайон – Филиппиннің Илоило қаласында орналасқан Батыс Висайя мемлекеттік университетінің ақпараттық-коммуникациялық технологиялар колледжінің қауымдастырылған профессоры. Ол Оңтүстік-Шығыс Азия балық шаруашылығын дамыту орталығының (SEAFDEC/AQD) аквамәдениет департаментінің 2 кітапханалық қызметтер және банктік қызмет көрсету бөлімінің ақпарат жөніндегі бұрынғы маманы (жетекшісі) болды. Ол сондай-ақ Сан-Агустин университетінде және Орталық Филиппин университетінде сырттай оқытушы болып жұмыс істеді. Ол Висайядағы Филиппин университетінде компьютерлік ғылымдар бакалавры және білім беру магистрі (математика) дәрежесін алды. Ол Орталық Филиппин университетінде кітапхана және ақпараттық ғылымдар магистрі дәрежесін алды. Стивен – Филиппиндегі тіркелген кәсіби мұғалім және кітапханашы. 2015-2016 жылдары ол Филиппин кітапханашылар қауымдастығының (PLAI) атқарушы вице-президенті - Ұлттық Қамқоршылық кеңесі, сондай-ақ Plai-Western Visayas өңірлік кітапханашылар кеңесінің президенті (2013-2014) және вице-президенті (2015-2016) қызметін атқарды. Ол – Халықаралық әлеуметтік ғылымдар саласындағы ақпараттық қызметтер мен технологиялар қауымдастығының (IASSIST) мүшесі және 2019 жылы Америкалық химия қоғамының (ACS) кітапханашыларға арналған іссапар грантының иегері (Азия-Тынық мұхиты). Ол – 2020 жылғы кітапханашыларға арналған ҚХР «Жылдың үздік кәсіпқойы» сыйлығының лауреаты. Стивен – Филиппиндегі кітапханалық-ақпараттық ғылымдар саласының көрнекті қайраткері, БҰҰ ОРБ-ның мемлекет қаржыландыратын зерттеулер, атап айтқанда балық аулау және аквамәдениет туралы ақпаратқа ашық қолжетімділікті қолдау жөніндегі маманы. Оның қызметі SEAFDEC басылымдарын баспа түрінде тарату, сондай-ақ институционалдық репозиторий және электрондық кітапхана блоктары арқылы зерттеулер мен ғылыми жұмыстарды ынталандыру арқылы балық шаруашылығы саласындағы білімді нығайтуға бағытталған. Қазіргі уақытта ол және оның командасы университеттер мен басқа мекемелерге өздерінің институционалдық репозиторийлерін құруға көмектесуде. 

Филиппиндегі ашық қолжетімділік, цифрландыру бастамалары және институционалдық репозиторийлердің жағдайы

Филиппиндегі бірнеше академиялық және арнайы кітапханалар мен ақпараттық орталықтар институционалдық репозиторийлерді (IR) құруға бастамашы болды. Олардың көпшілігін кітапханашылар мен ақпарат мамандары басқарды. Бұл мақалада Филиппиннің жеке кітапханалары (негізінен академиялық), мұрағаттары мен мұражайлары ашық қолжетімділікті қолдау үшін институционалдық репозиторийлерді цифрландыру және құру бастамаларының ағымдағы мәртебесі берілген. Репозиторий құру мақсаттары, қолданылатын бағдарламалық жасақтама және цифрландыру стандарттарына сәйкестігі қарастырылады. Филиппиннің жекелеген мекемелерінде, әсіресе академиялық және арнайы кітапханалар мен ақпараттық орталықтарда институционалдық репозиторийлер құру кезінде алынған тәжірибе, қиындықтар мен сабақтар сипатталады.

Сондай-ақ академиялық кітапханашылардың электрондық диссертациялар жасаудағы бастамалары мен тәжірибесі сипатталатын болады. Соңында, АР құру кезінде кітапханашылар мен ақпарат мамандары тап болған тәжірибелер, процестер, шешімдер мен мәселелер қарастырылады.

Жылдыз Бекбалаева Орталық Азияның Америка университеті кітапханасының директоры, ол кітапхана қызметтері мен ресурстарын басқарады. 2015 жылы университетке келгенге дейін Жылдыз Бішкектегі АҚШ елшілігінде ақпараттық маман болып жұмыс істеді, онда бүкіл ел бойынша кітапханалық көмек бағдарламаларын басқарды. Жылдыз Қырғызстанның кітапханалық-ақпараттық консорциумының қызметіне белсенді қатысады. Ол Иллинойс университетінде MSIT дәрежесін және Қырғыз ұлттық университетінде лингвистика докторы дәрежесін алды. 2017-2018 жылдары Жылдыз Джорджтаун университетінде Фулбрайт бағдарламасының стипендиаты болып жұмыс істеді. 

Қырғызстандағы ашық қолжетімділік және ашық білім беру ресурстары: даму және перспективалар

Презентацияда Қырғызстандағы ашық қолжетімділікті (ОД) және ашық білім беру ресурстарын (ООР) дамытуға шолу жасалады. Ел біздің білім беру инфрақұрылымына, сондай-ақ білім беру саясаты мен практикасына әсер еткен түрлі саяси және әлеуметтік-экономикалық өзгерістерді бастан кешуде.

2014 жылдан бастап ОД және ОР білім беру саласы тәжірибешілерінің күн тәртібінде. Әртүрлі жобаларды мемлекеттік органдар, білім беру мекемелері және донорлық ұйымдар жүзеге асырды. Презентацияда ОД және БҚБ іске асырудағы жетістіктер мен проблемалар, сондай-ақ ОД-ның-елдегі басылымдар мен ОД-репозиторийлердің ағымдағы жай-күйі талқыланады.

Татьяна Колесникова - ол жоғары білім алды (кітапхана-ақпарат факультеті) және Харьков мемлекеттік мәдениет академиясының аспирантурасын бітірді. Кандидаттық диссертациясының тақырыбы – «Информатика, Кітапханатану, библиография» мамандығы бойынша «Ақпараттандыру жағдайындағы жоғары оқу орындары кітапханалары қызметінің коммуникативтік модельдері».

Соғыс уақытындағы университет кітапханасының ошағы - Ашық білім беру ресурстары: Украина мемлекеттік ғылым және технологиялар университетінің мысалы

Ғылыми қызығушылықтары – университеттік кітапханаларда ғылыми зерттеулер мен білім беру саласын кеңейтуге, білім беру сапасын арттыруға және ғылыми зерттеулер мен білім беру арасындағы ақпараттық және өзара әрекеттесетін коммуникациялардың жаңа нысандарын қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін жаңа цифрлық бастамаларды енгізу. Соңғы жылдары ғылыми зерттеулердің негізгі бағыттары мен олардың нәтижелерін тәжірибелік іске асыру ғылыми кітапханасы қызметінің «Кітапхана – цифрлық басылымдардың баспагері» жаңа моделін құруға, ақпараттық талдау негіздерін жетілдіруге және кітапханатану және көлік ғылымы саласында библиографиялық ғылыми зерттеулер жүргізуге бағытталған.

Наталья Соколова қазіргі уақытта Санкт-Петербург Ұлы Петр политехникалық университетінің ақпараттық-кітапханалық жүйелер орталығының директоры. Ол Ленинград политехникалық институтының CSE, MCS бойынша ғылым кандидаты дәрежесіне ие. Ол бұрын компьютерлік жүйелер және бағдарламалау технологиялары институтының доценті болған (2000-2019). Ол бірнеше халықаралық жобалардың, соның ішінде EC бағдарламаларының үйлестірушісі болды. Ресейдің солтүстік-батысындағы Кітапхана консорциумының жетекшісі, Ұлттық ғылыми деректерді сәйкестендіру орталығының ғылыми жетекшісі. Ол MOOC әзірлеумен және студенттер мен аспиранттарға арналған онлайн курстарда, негізінен ақпараттық сауаттылық және зерттеу нәтижелерін ілгерілету, сондай-ақ жоғары оқу орындарының оқытушылары мен кітапханашыларына арналған курстарда сабақ берумен айналысады. Оның ғылыми қызығушылық аясына автоматтандырылған кітапханалық ақпараттық жүйелерді дамыту, институционалдық репозиторийлерді құру және пайдалану, университеттік кітапханаларды цифрлық трансформациялау кіреді. Ол кітапхана ресурстарын/деректерін пайдалану тиімділігін арттыру әдістерін енгізумен, цифрлық университет платформасы төңірегінде кітапхана қызметтерін интеграциялаумен айналысады.

Санкт-Петербург политехникалық университетінде ашық деректерді басқару

Санкт-Петербургтің Ұлы Петр политехникалық университетінде ашық деректерді басқару. Мақалада соңғы 20 жылдағы университеттердегі ақпараттық-кітапханалық ресурстарды пайдалану эволюциясы қарастырылды. Политехникалық университет кітапханасының белсенді ұстанымы оны білім беру, ғылыми зерттеулер мен басқарудың көптеген бизнес-процестерінде маңызды буынға айналдырады. Еліміздің университеттік кітапханалар жүйесіндегі өзгерістердің жалпы ерекшеліктері, сондай-ақ СПбПУ кітапханасының өзгеру ерекшеліктері түсіндірілді.

«СПбПУ электрондық кітапханасы» репозиторийі шамамен 20 жыл бұрын құрылған және бүгінде ол бүкіл әлемдегі студенттер мен оқытушылар үшін ашық оқу материалдарының негізгі көзіне айналуда. Бұл факт есептегіш статистикасымен расталады. Білім беру ресурстарынан басқа, ғылыми және мәдени мұраның мыңдаған цифрланған объектілері, дипломдық жұмыстар мен диссертациялар, конференциялардың баяндамалары және т.б. зерттеу деректерінің репозиторийі 2021 жылы зерттеу деректерін сақтау және қайта пайдалану қажеттілігіне жауап ретінде құрылды. Ол жаһандық цифрлық ортада зерттеу нәтижелерін ілгерілету қызметі ретінде іске асырылады.